Page 34 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 2 เมษายน - มิถุนายน 2565
P. 34
โบราณ
กับงานวิศวกรรม นายสถาพร โภคา
ตอนที่ ๘
โบราณกับงานวิจัย และนวัตกรรม
สิ่งที่ถูกมนุษย์ค้นคิด ประดิษฐ์ สร้างสรรค์
ตอนนี้จะเล่าว่า อดีตเป็นพื้นฐานของปัจจุบันต่อเนื่องไปยังอนาคต ล้วนตอบสนองการด�ารงชีวิตของมนุษยชาติ
บางคนว่า “ไม่เรียนประวัติศาสตร์ แล้วจะรู้อะไร” อาจจริงอยู่บ้าง ให้มีความเป็นอยู่ดีขึ้น สะดวกสบาย มีพัฒนาการ
งานวิศวกรรมในอดีต เกิดจากกระบวนคิดค้น ประดิษฐ์ ทดสอบ อย่าง ตามเวลา วิทยาการ และเทคโนโลยีเจริญ
ยากล�าบาก เพราะเสมือนผ้าสีขาว หรือกล่องว่างเปล่า ไร้ร่องรอยทิศทาง ก้าวหน้า เกิดนวัตกรรม ทดแทนสิ่งเดิม
จะให้ยึดเป็นแนวทาง การคิดค้นของนักวิทยาศาสตร์ นักประดิษฐ์ และ ด้วยหลากหลายเหตุผลที่น่าจะมากกว่า
วิศวกร ในอดีตจึงมักยิ่งใหญ่เสมอ นับตั้งแต่อารยธรรม Mesopotemia, “ล้าสมัย” อาทิ ประหยัดวัสดุ แรงงาน
Egypt, Greek - Roman, Maya, Aztec, Indo - China ได้กล่าว ต้นทุน ค่าบ�ารุงรักษา อนุรักษ์ทรัพยากร
ในตอนที่ผ่านมาแล้วว่า อารยธรรมเหล่านั้น แพร่หลายเรียนรู้กันได้ สิ่งแวดล้อม เพื่อความยั่งยืน แต่มีบางสิ่งที่
ทั่วโลก แม้ในประเทศไทย ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้อารยธรรมกรีก โรมัน จีน ยืนหยัดอยู่คู่มนุษย์ และโลกทุกยุคทุกสมัย
อินเดีย ศรีวิชัย มัชปาหิต ฟูนัน เจนละ ขอม ล้านช้าง - ล้านนา ทวาราวดี ได้อย่างน่าประหลาดใจ มีบางอย่างลืมเลือนไป
หล่อหลอมกันเป็นยุคต่าง ๆ ในประเทศไทย โดยผ่านเส้นทางสายไหม แต่ถูกน�ากลับมาใช้ หรือดัดแปลงใช้อีก
ทั้งทางบก หรือทางน�้า (จาก Xian ผ่าน Guangzhou ลงทะเลจีนใต้ เพราะยังทรงคุณค่า ที่การรังสรรค์สิ่งใหม่
ผ่านอ่าวไทย อ้อมช่องแคบ Malaka เข้าสู่ไทยที่จังหวัดกระบี่ หรือมุ่งไป ไม่อาจลบล้าง
Culcata สู่อ่าว Bengol โดยจอดแวะพม่า ข้ามภูเขาเข้าไทยทางจังหวัดตาก วันหนึ่ง เมื่อกระบวนเรียนรู้ของมนุษย์
สู่ศรีเทพ สุโขทัย และอีกหลายแห่งผ่านช่องแคบมะละกา และดองซอน) หวนคิดว่า สรรพสิ่งที่เปลี่ยนแปลงตามเวลา
จึงไม่แปลก ที่จะขุดค้นพบ เหรียญเงิน ตะเกียงโรมัน ลูกปัดโบราณ สมควรจะถูกศึกษาทบทวน บันทึกเป็นระบบ
กลองมโหรทึกดองซอน ปราสาท ทับหลัง เทวรูป พระพุทธรูป (ล�าดับ เพื่อเป็นบันไดไปสู่อนาคต ทั้งการคิดค้น
พัฒนาการจากศิลปะแบบคันธารราฐ มถุรา อมราวดี คุปตะ ปาละ เข้ามา ประดิษฐ์ สร้างสรรค์ สิ่งใหม่ ๆ ที่คาดหวังว่า
เป็นแบบเชียงแสน ลพบุรี สุโขทัย อยุธยา และกรุงเทพ) สถูป เจดีย์ ดีกว่าเดิม หรือยกเลิก หรือไม่ใช้ หรือห้ามใช้
ถนน เขื่อนทดน�้า สะพาน และอื่น ๆ นักประวัติศาสตร์ นักโบราณคดี บางสิ่งบางอย่าง เพราะได้รู้ข้อเสีย หรือ
นักวิทยาศาสตร์ และวิศวกร ใช้เวลาศึกษาค้นคว้ามานานปี และอาจ มหันตภัย (อาทิ Asbestos และ Plastic)
อีกนาน กว่าจะสรุปเรื่องราวความเป็นมาจนได้ข้อสรุปชัดเจน หรือบางสิ่งบางอย่างถูกหวนกลับมา (Revisit)
ทบทวน ใช้ หรือปรับปรุงใช้งานต่อไป ก็
เพราะได้เล็งเห็น และตระหนักคุณประโยชน์
อย่างแน่แท้โดยเฉพาะในประเด็นความ
34 วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 2 เมษายน-มิถุนายน 2565
