Page 10 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 76 ฉบับที่ 1 มกราคม - มีนาคม 2566
P. 10
ประเทศไทยเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์แล้ว
สูงวัยมาพร้อมกับช่วงอายุขัย (life span)
และช่วงสุขภาพดี (health span) ที่ยาวขึ้น
ผู้สูงวัยส่วนใหญ่จึงยังอยู่ในสภาพที่ท�างานได้
รัฐจึงต้องปรับเปลี่ยนหลักเกณฑ์เงื่อนไขต่าง ๆ
ให้เกิดความยืดหยุ่น เพื่อช่วยให้สังคม
ได้ประโยชน์จากผู้สูงวัยที่มากไปด้วยปัญญา
และประสบการณ์ ดังนั้น “สังคมสูงวัย”
จึงไม่ได้เป็นเรื่องน่ากลัวอีกต่อไป ส�าหรับ
ผู้สูงวัย การมีอายุยืนยาวไม่ใช่แค่การนับ
จ�านวนปีปฏิทินที่มีชีวิตอยู่ แต่เป้าหมายคือ
การยืดความหนุ่มสาวหรือช่วงที่มีสุขภาพดี
ให้ยาวออกไป จนครอบคลุมส่วนใหญ่ของ
อายุขัย โดยลดช่วงความชราทางชีวภาพให้
เหลือสั้นที่สุดในบั้นปลายของชีวิต
การก�าหนดอายุที่ต้องเกษียณตั้งอยู่บน
พื้นฐานที่ว่า เมื่อมนุษย์มีอายุเกินตัวเลขหนึ่ง
หมดยุคครรลองชีวิตสามช่วง ก็จะหมดสภาพการท�างาน ซึ่งเป็นสมมติฐาน
ที่ง่ายเกินไปและคงถูกยกเลิกไปในอนาคต
การแบ่งครรลองชีวิตของมนุษย์ออกเป็น 3 ช่วง ได้แก่ ช่วงการศึกษา ช่วงการท�างาน ด้วยอายุขัยคนไทยที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เชื่อว่า
และช่วงเกษียณ ซึ่งแต่ละช่วงเกิดภายในกรอบเวลาเดียวกันส�าหรับมนุษย์ในวัยใกล้เคียงกัน คนไทยที่อยู่ในช่วงวัย 40 ปีในวันนี้ คงสามารถ
ครรลองชีวิตแบบนี้มนุษย์ได้ถือปฏิบัติมาตั้งแต่หลังการปฏิวัติอุตสาหกรรม ซึ่งเหมาะกับ ท�างานไปจนถึงอายุ 70 ปี สบาย ๆ ส่วนคน
ยุคสมัยที่การเปลี่ยนแปลงเกิดอย่างช้า ๆ ต่อเนื่อง แต่ดูเหมือนก�าลังจะล้าสมัยในโลก ในช่วงวัย 20 ปี เชื่อว่า เขาจะท�างานจนถึง
ดิจิทัลที่มนุษย์ต้องเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดอย่างรวดเร็วและไม่สามารถคาดเดา อายุ 70 ปลาย ๆ หรือ 80 ต้น ๆ ในอนาคต
อนาคตได้
ในสังคมยุคดิจิทัล การเปลี่ยนงานหรือเปลี่ยนอาชีพบ่อยครั้งจะกลายเป็นเรื่องปกติ
ครรลองชีวิตแบบสามช่วงจึงเป็นเรื่องล้าสมัย ครรลองชีวิตโลกยุคดิจิทัล จะเป็นแบบเปิด สงครามแย่งชิงปัญญาชน
กว้างและวนเวียนสลับกันไปมาระหว่างช่วงกิจกรรมต่าง ๆ (Open-Loop Model) โดยมนุษย์
สามารถเรียนรู้ได้ในทุกวัย ไม่ว่าจะเป็นช่วงวัยยี่สิบ สามสิบหรือหกสิบก็ตาม เช่นเดียวกัน ประเทศที่จะมีเศรษฐกิจดีในทศวรรษหน้า
การท�างานก็ไม่ถูกจ�ากัดด้วยวัยเช่นกัน โดยสามารถท�างานหรือเป็นผู้ประกอบการได้ทุกวัย คือ ประเทศที่มีประชากรจ�านวนมากพอ
ในวัยสิบหก สามสิบ ห้าสิบหรือเจ็ดสิบ ตราบใดที่สุขภาพยังเอื้ออ�านวยอยู่ และส่วนใหญ่ยังอยู่ในวัยท�างาน ต่างจาก
สังคมสูงวัยที่อัตราการเกิดลดลงและอายุ
ผู้สูงวัยต่างจากผู้ชราภาพ
ปัจจุบัน คือ รอยต่อระหว่างอดีตกับอนาคต ปัจจุบันจึงเป็นจุดที่มนุษย์อาศัยประสบการณ์
ในอดีตมาคาดการณ์ และวางแผนอนาคต แต่ในโลกยุคดิจิทัลนี้ อนาคตข้างหน้าล้วนเป็น
บริบทใหม่ที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในอดีต แนวความคิดในการจัดการกับอนาคตจึงต้องคิด
ใหม่ท�าใหม่ทั้งหมด
การที่คนไทยมีอายุขัยยืนยาวขึ้น ชี้ว่า ผู้สูงวัยในประเทศไทยมีสุขภาพที่ดีขึ้นเรื่อย ๆ
สังคมจึงจ�าต้องเปลี่ยนกรอบความคิด (mindset) ที่ว่า ผู้สูงวัยคือผู้ชราภาพ ปัจจุบัน สังคม
10 วิศวกรรมสาร
ปีที่ 76 ฉบับที่ 1 มกราคม - มีนาคม 2566
