Page 48 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 2 เมษายน - มิถุนายน 2565
P. 48
ตอนที่ ๘ โบราณกับงานวิจัย และนวัตกรรม
กล่าวถึงหลังคา และวัสดุมุง กล่าวสรุปว่า หลังคาสังกะสี ใช้งานมายาวนาน และอาจเป็นอมตะคู่
กับงานวิศวกรรมเพราะน�้าหนักค่อนข้างเบา มุงง่าย ท�างานสะดวก
วัสดุมุงหลังคาในอดีต หากไม่ใช่หินชนวน หินทราย หรือหินแลง ทนทาน แม้เกิดรอยบุบยังพอใช้งานได้ แต่ไม่แตกหัก หากเป็นหลังคา
ที่วางเรียงโดยอาศัยโค้ง (Arch action – รูปที่ ๑๒) ย่อมเสื่อมสภาพ เพิงแหงน ปีกผีเสื้อ หรือจั่ว แผ่นหลังคามักไม่เหลือเศษ อายุใช้งาน
ไปตามกาลเวลา ทั้งวัสดุจากธรรมชาติที่ไม่ผ่านกระบวนแปรรูป ยาวนาน (กว่าห้าสิบปี และอาจถึงร้อยปี สังกะสีสมัยก่อนชุบเคลือบ
อาทิ แฝก จาก หญ้าคา ไม้แป้น (แผ่นไม้เล็ก ๆ) หรือวัสดุธรรมชาติ หนากว่าปัจจุบัน) อเนกประสงค์ ใช้ประโยชน์อื่นได้ อาทิ ท�ารั้ว
ที่ผ่านกระบวนแปรรูปโดย เผา หรือเคลือบเผา อาทิ กระเบื้องจีน ฝา ผนัง รางน�้า (รูปที่ ๑๕) หลังคากระเบื้องลอน (Roman tile
กระเบื้องหางเหยี่ยว หรือกระเบื้องว่าว (คล้ายกระเบื้องซีเมนต์) sheet) มีข้อดี ประโยชน์ และสามารถใช้อเนกประสงค์คล้ายสังกะสี
อย่างไรก็ตาม ทุกวันนี้ยังพบวัสดุมุงแทบทุกชนิดผลิตและใช้งาน แต่หากน�้าหนักกดมากหรือมีแรงกระแทกจะแตกเสียหาย ก่อนนี้
ทั้งด้วยเหตุผลเรื่องความเป็นธรรมชาติ ภาวะน่าสบาย หรืออนุรักษ์ มักเป็นกระเบื้องลอนเล็ก ต่อมากลายเป็นลอนใหญ่เกือบทั้งหมด
พลังงาน อนุรักษ์สถาปัตยกรรมอาคาร และศิลปกรรม (รูปที่ ๑๓) ลอนเล็กอาจเสื่อมความนิยมเพราะติดตั้งล�าบากกว่า (ลอนเล็ก
โบราณสถานที่ก่อสร้างไม่แล้วเสร็จไม่มุงหลังคา หรือเคยมีหลังคา จะใช้หมุดร้อยเหมือนลอนใหญ่ย่อมล�าบาก เหมาะใช้ขอเกี่ยวกับแป –
แต่ผุพังเสื่อมสลายแล้ว อาจดูจากรอยบาก ร่องสลัก ส�าหรับยึดเครื่อง เหล็ก ป.ปลา) เสื่อมสภาพตามกาลเวลา อายุใช้งานขึ้นกับสั้นกว่า
ไม้ โครงหลังคา (อะเส ขื่อ จันทัน) ในเสา ผนัง หรือส่วนอื่น ๆ เพื่อ อีกอย่างคือ กระเบื้องราง ติดตั้งสะดวกและแทบไม่ต้องใช้แป
สันนิษฐานรูปทรงสัณฐานของหลังคา (รูปที่ ๑๔) อาจต่อกันใช้เป็นรางส่งน�้าในเกษตรกรรมได้ อาจใช้เป็นก�าแพงกัน
ปัจจุบัน คงต้องกล่าวถึง หลังคาเหล็กชุบสังกะสี (Galvanized ดินได้พอควร (ความลึกดินขุดไม่เกินหนึ่งเมตร โดยประมาณ) ทั้งนี้
steel – tin roof) เรียกสั้น ๆ ว่า หลังคาสังกะสี หลังคากระเบื้องลอน เพราะขนาดลอนใหญ่ หนา และลึก (รูปตัด คล้ายตัว W) แข็งแกร่ง
(Roman tile sheet) หลังคาเหล็กรีดลอน (Metal sheet) เป็นหลัก มี Section Modulus มาก ต้านทานการดัดได้ (รูปที่ ๑๖)
ก. โค้งทรงประทุน – Vault
(ปราสาทพิมาย อ�าเภอพิมาย นครราชสีมา ปราสาทพนมวัน อ�าเภอเมืองนครราชสีมา นครราชสีมา และปราสาทตาเมือนโต๊ด อ�าเภอพนมดงรัก สุรินทร์)
ข. โค้งหงายแบบหลังคาไทย (วัดสวนแก้วอุทยานน้อย วัดกุฎีราย และวัดชมชื่น อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย อ�าเภอศรีสัชนาลัย สุโขทัย)
รูปที่ ๑๒ ตัวอย่างหลังคาหินทราย หรือหินแลงแบบ Corbel Arch ในประเทศไทย
48 วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 2 เมษายน-มิถุนายน 2565
