Page 11 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 74 ฉบับที่ 4 ตุลาคม - ธันวาคม 2564

สิบปีน�้าท่วมใหญ่ อะไรที่ยังไม่ได้ท�า

สภาวการณ์ดังกล่าว มีผลให้อ่างเก็บน�้า Overbank Flow แล้วจะมีอัตราการไหลสูงสุดถึง 4,900 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที) ดังแสดง
ในภาคเหนือทั้งหมดมีน�้าเต็ม ถึงล้นอ่าง ในรูปที่ 4 โดยวันที่มีอัตราการไหลที่สูงกว่า 3,000 ลบ.ม./วินาที ซึ่งเกินกว่าขนาดความจุ
เก็บน�้า เช่น อ่างเก็บน�้าเขื่อนภูมิพลมีน�้าเต็ม ที่ระบบล�าน�้าและคลองทั้งหมดของลุ่มน�้าเจ้าพระยา-ท่าจีน จะสามารถระบายน�้าได้ทันนั้น
เป็นครั้งที่ 4 ในรอบ 46 ปี (เต็มอ่าง (1) 15 เริ่มตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน ถึงวันที่ 7 พฤศจิกายน 2554 รวม 67 วัน จึงท�าให้คันกั้น
ต.ค. ถึง 17 ธ.ค. 2518, (2) 27 ต.ค. ถึง 20 น�้าของแม่น�้าเจ้าพระยา และแม่น�้าป่าสักพังลงถึงกว่า 20 จุด ท�าให้น�้าไหลบ่าในทุ่งต่าง ๆ

ธ.ค. 2545, (3) 6 ถึง 11 ต.ค. 2549 และ ท่วมทั้งพื้นที่เกษตรกรรม นิคมอุตสาหกรรม และ ชุมชนบ้านเรือนเป็นวงกว้าง เป็นพื้นที่รวม
(4) 18 ถึง 29 ต.ค. 2554) ต้องระบายน�้า ถึง 12.3 ล้านไร่
ออกมาที่ทางระบายน�้าล้นในอัตราที่สูงมาก
ถึง 2,260 ลบ.ม./วินาที (บวกจากอ่างฯ
สิริกิติ์ อีก 2,220 ลบ.ม./วินาที) ดังแสดง

ในรูปที่ 3 ประกอบกับมีฝนตกในพื้นที่ท้าย
เขื่อนเป็นจ�านวนมาก น�้าที่ระบายมาจาก
เขื่อนหลัก ทั้งเขื่อนภูมิพล เขื่อนสิริกิติ์ เขื่อน
แควน้อยบ�ารุงแดน และเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์
จึงไหลมาสมทบกันกับน�้าใต้เขื่อนที่เกิดมา
จากฝนที่ตกใต้เขื่อนเป็นจ�านวนมาก ท�าให้

เกิดน�้าท่วมในลุ่มน�้าเจ้าพระยาเป็นบริเวณกว้าง
มีปริมาณน�้าไหลที่เข้าสู่อ่างเก็บน�้าต่าง ๆ
ในภาคเหนือ นับถึงวันที่ 31 ตุลาคม มีรวม
ทั้งสิ้น 31,000 ล้านลูกบาศก์เมตร ในขณะที่ รูปที่ 3: ปริมาณน�้าเก็บกักในอ่างเก็บน�้าเขื่อนภูมิพล ปี 2554 และ 2564
ความจุใช้การของอ่างเก็บน�้าทั้งหมดรวมกัน

มีเพียง 20,000 ล้านลูกบาศก์เมตร เมื่อน�้า
ในอ่างเก็บน�้ามีปริมาณมากกว่าเส้นเกณฑ์
การเก็บกักน�้าสูงสุด (Upper Rule Curve)
จึงมีความจ�าเป็นต้องระบายน�้าส่วนเกิน
ลงสู่ท้ายน�้า มาบวกรวมกับน�้าท่า ที่เกิด
จากฝนที่ตกท้ายเขื่อน จึงท�าให้ปริมาณน�้า
ที่ไหลผ่านอ�าเภอเมืองจังหวัดนครสวรรค์

มีปริมาตรถึงวันที่ 31 ตุลาคม สูงถึง 18,485
ล้านลูกบาศก์เมตร และมีอัตราการไหล
สูงสุด 4,720 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที (หาก
ใช้ Rating Curve ที่มีการปรับแก้รวม

รูปที่ 4: อัตราการไหลของแม่น�้าเจ้าพระยาที่นครสวรรค์ ของปี 2554 และ 2564

11
วิศวกรรมสาร ปีที่ 74 ฉบับที่ 4 ตุลาคม-ธันวาคม 2564