Page 19 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 4 ตุลาคม - ธันวาคม 2565
P. 19
ตอนที่ ๑๐ โบราณ กับการศึกษา - ฤาล้าสมัย
พระนครศรีอยุธยา มรดกโลก วัดราษฎร์บูรณะ อนุสรณ์ชิงราชย์สมบัติของเจ้าอ้ายเจ้ายี่ (บ้างว่า ฤา
ใคร ๆ ก็รู้จัก เป็นอุบายเจ้าสามพระยา ผู้กรีฑาทัพไปปราบเมืองพระนคร - เสียมเรียบ
เป็นครั้งแรก อาจเป็นเหตุหนึ่งให้อาณาจักรขอมค่อยเสื่อมอ�านาจ
หากยกพระนครศรีอยุธยามรดกโลก เป็นห้องเรียนเรื่องโบราณ - รูปที่ ๔ค) หากจะตามรอยประวัติศาสตร์กับละครย้อนยุค ตั้งแต่
6
กับงานวิศวกรรม หรือท�านุบ�ารุงศิลปวัฒนธรรม ย่อมง่าย เพราะใคร ๆ สะพานป่าถ่าน สถานประลองยุทธ์ของเจ้าอ้ายเจ้ายี่ หน้าวัดราษฎรบูรณะ
รู้จัก จะเริ่มต้น ณ สถานที่ใด ล�าดับอย่างไร ล้วนสัมพันธ์เกี่ยวโยง ถึงร่องรอยวิทยาการจากโลกตะวันตก สะพานชีกุน สะพาน
น่ารู้ อาทิ วัดไชยวัฒนาราม ก่อสร้างในยุคกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย วัดบรมวาสฯ และสะพานอื่น ๆ (รูปที่ ๔ง) ระบบน�้าประปา ทั้งที่
คติการวางผังเช่นเดียวกับปราสาทขอมที่เป็นเทวสถานขนาดใหญ่ พระบรมมหาราชวังในพระนครศรีอยุธยา หรือนารายณ์ราชนิเวศน์
มีการต่อเติมเป็นล�าดับมา (จนปรากฏโครงสร้างแยกตัวเพราะวาง ลพบุรี อนุสรณ์ที่ครั้งหนึ่ง ไทยมีเสนาบดี หรือนายกรัฐมนตรีหนุ่มสุด
บนฐานรากที่สร้างต่างเวลา และน�้าหนักแตกต่างกัน) เคยเป็น ในประวัติศาสตร์ แต่เป็นชาวต่างชาติ กลาสีเรือแตกชาวกรีกนาม
ป้อมค่ายส�าคัญของกรุงศรีอยุธา เพราะชัยภูมิดีในคุ้งน�้า ปัจจุบันมี Constantine Poulkon Gerakis (เจ้าพระยาวิชเยนทร์) ซึ่งน�าพา
ผลกระทบจากอุทกภัยอยู่เนือง ๆ ท�าให้ต้องหาวิธีป้องกัน โครงสร้าง วิทยาการจากแดนไกลสู่ประเทศไทย (อาทิ ระบบประปา ดาราศาสตร์
ยังหลงเหลือเครื่องไม้ และซากความเสียหายจากไฟเผาผลาญในอดีต น�้าพุ การชั่งน�้าหนักเรือสินค้า) มาในยุคที่ชาติไทยล่อแหลมปาก
(รูปที่ ๔ก) หากจะย้อนไปตั้งแต่สถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เหยี่ยวปากกานักล่าอาณานิคมจากฝรั่งเศส โดยเอกอัครราชฑูตเจริญ
สมัยพระเจ้าอู่ทอง ที่วัดมหาธาตุ วัดแห่งแรก ๆ ของราชธานี (และ สัมพันธ์ไมตรี ที่หมายใช้การเผยแผ่ศาสนาเป็นอาวุธแฝง (Simon
อีกหลายเมืองในอดีต) ร่องรอยเจดีย์ที่ถูกขยาย ด้วยวัสดุต่างชนิด de La Loubère และ Chevalier de Chaumont) โชคดีต้อง
วางบนฐานรากที่น่าจะสร้างขยายต่างเวลา กอปรกับโจรกรรมขุดค้น ดีใจว่าเรารอดได้ อีกทั้งเคยมีบุคคล หรือขุนนางต่างชาติผู้มีบทบาท
สมบัติ ท�าให้ปรางค์ประธานทรุดพังทลายอย่างน่าเสียดาย อย่างไร ในประวัติศาสตร์ไทยมาแล้วไม่น้อย ทั้งครูดาบชาวโปตุเกสสมัย
ก็ตาม ผ่านมาหลายยุคสมัย ศิลปกรรมในบริเวณวัด ก็แตกต่าง พระนเรศวรมหาราช (Fernão Mendes Pinto หรือ Domingos
กันไปด้วย ตั้งแต่เจดีย์ทรงระฆัง เก๋งจีนแปดเหลี่ยม หรือช่องตาม de Seixas) ขุนนางในราชส�านักแผ่นดินพระเจ้าทรงธรรม ต�าแหน่ง
ประทีปตามแบบอาหรับ เปอร์เซีย หรือยุโรป (รูปที่ ๔ข) กรุสมบัติ เจ้าเมืองนครศรีธรรมราช (Yamada Nagamasa) - รูปที่ ๔จ
6 สะพานป่าถ่าน เป็นสะพานอิฐสร้างข้ามคลองประตูข้าวเปลือก ผ่านหน้าวัดวัดมหาธาตุ และวัดราชบูรณะ พ.ศ. ๑๙๖๗ สมเด็จพระอินทราชาทรงประชวร เป็น
สถานที่ซึ่ง เจ้าอ้ายพระยา และเจ้ายี่พระยา ชนช้างกัน และถึงแก่พิราลัยทั้งคู่ เจ้าสามพระยา จึงเสด็จขึ้นครองราชย์เป็น สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (พ.ศ. ๑๙๖๗
ถึง พ.ศ. ๑๙๙๑) สะพานอื่น ๆ ที่ปรากฏใน หรือคงมีร่องรอยปัจจุบัน อาทิ สะพานชีกุน สะพานข้ามคลองในไก่ สะพานหน้าวัดบรมพุทธาราม สะพานร�าเพย (บ้างเรียก
สะพานหน้าหับเผย) สะพานประตูจีน สะพานบ้านดินสอ สะพานประตูเทพหมี (สะพานโค้งใช้อิฐก่อ ช่องโค้งคูหากลางคลองหนึ่งช่อง หรือสามช่อง ช่องกลางมขนาดใหญ่
เพื่อให้เรือผ่านได้ อีกสองช่องขนาดเล็ก) สะพานช้าง (ถนนป่ามะพร้าว ข้ามคลองประตูข้าวเปลือก หน้าวัดพลับพลาชัย) สะพานสายโซ่ (ข้ามคลองท่อเข้ามาในพระราชวัง
ข้างพระที่นั่งบรรยงก์รัตนาสน์ เยื้องไปทางเหนือ แท่นฐานตอม่อ หรือเชิงสะพานสองฝั่งก่ออิฐ มีผู้สันนิษฐานว่า ตัวสะพานอาจเป็นสะพานหก )
ปีที่ 75 ฉบับที่ 4 กันยายน-ธันวาคม วิศวกรรมสาร 19
