Page 12 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 76 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2566
P. 12
ปฏิรูปการจัดการน�้าทั้งระบบ
ผู้เขียนมาช่วยในการศึกษาดังกล่าว จ�านวน 3-4 คน ผล แห่งประเทศไทย (กฟผ.) ซึ่งใช้งานเขื่อนอุบลรัตน์อยู่
การศึกษาการใช้น�้าในลุ่มน�้าชีอย่างเป็นระบบด้วยแบบ ผลการประชุมร่วมกับผู้แทนการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ ซึ่ง
จ�าลองพอสรุปได้ดังนี้ นอกจากจะเห็นด้วยกับผลการศึกษาแล้ว ยังเสนอแนะว่า
4.1) เพิ่มประสิทธิภาพโครงการพัฒนาแหล่ง จะพัฒนาแบบจ�าลองส�าหรับท�านายปริมาณน�้าที่ไหลลงอ่าง
น�้าที่มีอยู่เดิมและพัฒนาโครงการแหล่งน�้าขึ้นมาใหม่รวม เก็บน�้าเขื่อนอุบลรัตน์ ทั้งนี้เพราะเขื่อนอุบลรัตน์ใช้งานยาก
4 โครงการ ซึ่งปริมาตรอุทกภัยใหญ่แต่ละครั้งจะมากกว่าความจุของ
4.2) เสนอแนะให้ปรับเกณฑ์การใช้น�้าของ อ่างเก็บน�้า ซึ่งผู้เขียนก็เห็นด้วยกับข้อเสนอแนะดังกล่าว
อ่างเก็บน�้าเขื่อนอุบลรัตน์ซึ่งเป็นอ่างเก็บน�้าที่ใหญ่ที่สุด อนึ่งเมื่อสิ้นสุดการศึกษา กรมพัฒนาและส่งเสริม
ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีความจุที่ระดับเก็บกัก 2,263 พลังงานได้ตั้งงบประมาณเพื่อขอให้ศึกษาต่อเฉพาะลุ่มน�้าชี
ล้านลบ.ม. ถ้าใช้เกณฑ์ใหม่นี้ผลประโยชน์ที่จะได้รับเพิ่มขึ้น แต่ส�านักงบประมาณไม่อนุมัติ เพราะกรมจะถูกยุบอยู่แล้ว
ประกอบด้วย มิฉะนั้นท่านทั้งหลายก็จะได้เห็นการจัดการน�้าอย่างเป็น
- ในฤดูฝนเมื่ออุทกภัยรอบ 100 ปี ระบบลุ่มน�้าทั้งภาคตะวันออกเฉียงเหนือและการระบายน�้า
(100 ปีมีโอกาสเกิด 1 ครั้ง) ไหลผ่านอ่างเก็บน�้า ปริมาณ จากอ่างเก็บน�้าขนาดใหญ่ในช่วงเกิดอุทกภัยลงมาท่วมพื้นที่
น�้าที่ระบายลงท้ายน�้าไม่เกินความจุของล�าน�้าพอง (400 ท้ายอ่างในเขต จ.นครราชสีมา ในเดือนตุลาคม 2563 ก็จะ
ลบ.ม. ต่อวินาที) ลดน้อยลงหรือไม่เกิดน�้าท่วมเลยดังกรณีศึกษาของเขื่อน
- ได้ศึกษาหากราฟส�าหรับค�านวณหา อุบลรัตน์
พื้นที่เพาะปลูกฤดูแล้ง (Dry Season Area Reduction
Curve- DSAR Curve) ของอ่างเก็บน�้าเขื่อนอุบลรัตน์ ถ้าใช้
กราฟที่ศึกษาได้มาค�านวณหาพื้นที่เพาะปลูกฤดูแล้งแล้ว 4. การจัดการน�้าในลุ่มน�้าเจ้าพระยา
น�้าจะไม่แห้งอ่างในระยะยาว และที่ต้นการเพาะปลูกฤดูฝน หลังปี พ.ศ. 2525
ถ้าฝนเกิดตกช้าก็จะมีน�้าให้เตรียมแปลงเพาะปลูกข้าว
จากผลการศึกษาดังกล่าวจะท�าให้ได้พื้นทีเพาะปลูกฤดูฝน ในการพัฒนาแหล่งน�้าเพื่อการชลประทานในลุ่มน�้า
เพิ่มขึ้นโดยเกณฑ์เฉลี่ยปีละ 79,000 ไร่ และพื้นที่เพาะ เจ้าพระยาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2526 เป็นต้นมา ทั้งโครงการขนาด
ปลูกฤดูแล้งเพิ่มขึ้นโดยเกณฑ์เฉลี่ยปีละ 120,000 ไร่ จาก กลางและขนาดใหญ่ได้ศึกษาเพื่อพัฒนาเป็นโครงการฯ โดย
ข้อมูลทางอุทกวิทยาที่น�ามาใช้ในการศึกษา 38 ปี อนึ่งทาง ไม่ได้ศึกษาเพื่อพัฒนาอย่างเป็นระบบลุ่มน�้าตามที่บริษัท
กรมพัฒนาฯ และภาควิชาวิศวกรรมแหล่งน�้าจุฬาฯ ก็เห็น เอเคอร์ได้ศึกษาไว้ จึงท�าให้เกิดการย้ายการใช้น�้าเพื่อการ
ด้วยกับผลการศึกษา และทางกรมฯ ได้ขอให้ทางบริษัทได้ เพาะปลูกฤดูแล้งจากโครงการชลประทานเจ้าพระยาซึ่ง
น�าผลการศึกษาไปชี้แจงกับผู้แทนของการไฟฟ้าฝ่ายผลิต อยู่ท้ายน�้าสุดไปยังโครงการที่พัฒนาขึ้นมาใหม่ทางด้าน
12 วิศวกรรมสาร
ปีที่ 76 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2566
