Page 9 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 76 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2566
P. 9
ปฏิรูปการจัดการน�้าทั้งระบบ
ลงกรณ์แล้วเสร็จจะมีน�้าเหลือ เพราะระบบชลประทาน ทางปฏิบัติภาคสนามผู้เขียนจะได้รับมอบหมายให้ออก
ก่อสร้างได้ช้ากว่าอ่างเก็บน�้า ฉะนั้นถ้ารีบผันน�้าจากลุ่มน�้า ไปแก้ปัญหา แล้วกลับมารายงานให้หัวหน้าโครงการของ
แม่กลองมาใช้ในลุ่มน�้าเจ้าพระยาฝั่งตะวันตกตอนล่างได้ กรมชลประทานได้รับทราบแล้วเขียนรายงานให้หัวหน้า
เร็วกว่าเท่าใดก็จะเกิดประโยชน์มากเท่านั้น โครงการของบริษัท เอเคอร์ได้รับทราบด้วย ถ้าปัญหาใด
หลังจากนั้นกรมชลประทานได้ว่าจ้างบริษัท เอเคอร์ ยุ่งยากและซับซ้อนก็ให้ศึกษาเป็นกรณีศึกษา แต่ละกรณี
จากประเทศคานาดาให้เพิ่มประสิทธิภาพการจัดการน�้า ศึกษาได้จัดพิมพ์แจกในกรมชลประทานกรณีศึกษาละ
ในลุ่มน�้าเจ้าพระยา ซึ่งบริษัทเอเคอร์ได้เพิ่มประสิทธิภาพ 500 ชุด รวม 7 กรณีศึกษา
การจัดการน�้าในลุ่มน�้าเจ้าพระยา โดยการจัดสรรน�้าล่วง อนึ่งเมื่อใกล้จะสิ้นสุดสัญญาจ้าง โครงการเพิ่ม
หน้ารายสัปดาห์อย่างเป็นระบบด้วยแบบจ�าลองตั้งแต่ ประสิทธิภาพแหล่งน�้าโดยการจัดสรรน�้าล่วงหน้ารายสัปดาห์
ปี พ.ศ. 2522-2525 และบริษัทเอเคอร์ได้ชักชวนผู้เขียน อย่างเป็นระบบด้วยแบบจ�าลอง กรมชลประทานได้เตรียม
ให้มาร่วมงานดังกล่าว ซึ่งขณะนั้นผู้เขียนได้ปฏิบัติงานใน การจะจัดจ้างบริษัทเอเคอร์ต่อ และเตรียมจัดหาบุคลากร
หน้าที่รองอธิการบดีฝ่ายบริหารอยู่ที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่มีประสบการณ์เกี่ยวกับการจัดการน�้ามาปฏิบัติงานร่วม
และสุดท้ายผู้เขียนก็สามารถลาออกจากราชการเป็นการ กับบริษัทเอเคอร์ โดยคาดหวังว่า เมื่อสิ้นสุดสัญญาจ้าง
ชั่วคราวตามมติ ครม. มาร่วมงานดังกล่าวได้เป็นเวลา 3 ปี ครั้งต่อไป กรมชลประทานจะสามารถด�าเนินการจัดสรรน�้า
(2522-2524) หน้าที่ของผู้เขียนในโครงการนี้คือ เมื่อ ล่วงหน้ารายสัปดาห์อย่างเป็นระบบด้วยแบบจ�าลองต่อได้
จัดสรรน�้าล่วงหน้ารายสัปดาห์ไปแล้วและเกิดปัญหาใน ด้วยตนเอง แต่เป็นที่น่าเสียดายที่เงินกู้ส�าหรับจ้างบริษัท
ที่ปรึกษา มีไม่เพียงพอ
อนึ่งในปี พ.ศ. 2523 ขณะที่ด�าเนินการจัดสรรน�้าล่วงหน้า
รายสัปดาห์อย่างเป็นระบบด้วยแบบจ�าลองอยู่นั้น ได้เกิด
อุทกภัยโดยมีปริมาณน�้าไหลผ่านเขื่อนเจ้าพระยาวัดได้
3,800 ลบ.ม.ต่อวินาที (วัด 2 ครั้งด้วย Current meter
ในขณะนั้นวัด 1 ครั้งใช้เวลา 1 วัน) แต่ผู้จัดการโครงการ
ของกรมชลประทาน (อาจารย์ถนอม คล้ายขยาย) ซึ่ง
รับผิดชอบเกี่ยวกับการจัดสรรน�้าช่วงเกิดอุทกภัย (ซึ่งท่าน
มักจะมาปฏิบัติงานที่กรมชลประทานสามเสนโดยไม่มี
วันหยุดเสาร์-อาทิตย์) ได้ดีโดยไม่เกิดน�้าท่วมรังสิต
ดอนเมือง หลักสี่และเขตจตุจักร เช่นเดียวกับปี พ.ศ. 2554
ซึ่งมีปริมาณน�้าไหลผ่านเขื่อนเจ้าพระยาใกล้เคียงกัน อนึ่ง
ในช่วงที่ด�าเนินการจัดสรรน�้าล่วงหน้ารายสัปดาห์อย่าง
เป็นระบบด้วยแบบจ�าลองอยู่นั้นจะท�าให้ทราบความจุ
ของคลองทั้งคลองส่งน�้าและคลองระบายน�้าทุกสายได้เป็น
อย่างดี จึงไม่ท�าให้เกิดความผิดพลาดในการผันน�้าอุทกภัย
เช่นปี พ.ศ. 2554 ซึ่งผู้เขียนทราบถึงความผิดพลาดใน
การผันน�้า 200 ลบ.ม.ต่อวินาที เข้าคลองระพีพัฒน์ตั้งแต่
วันแรกแต่ไม่ทราบว่าจะท�าอย่างไร ทั้งนี้เพาะพื้นที่ของ
โครงการชลประทานเจ้าพระยาฝั่งตะวันออกตอนล่างเคย
เป็นกรณีศึกษาของผู้เขียนมาก่อน
วิศวกรรมสาร 9
ปีที่ 76 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2566
