Page 41 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 74 ฉบับที่ 4 ตุลาคม - ธันวาคม 2564
P. 41
โบราณก างบั กรรมไทย
รูปที่ ๑๔ ตัวอย่างผลลัพท์จากเครื่องมือค�านวณ
(อนุเคราะห์โดย ศ. วรศักดิ์ กนกนุกุลชัย ชาญพจน์ ตั้งตรงจิตร และ ดร.พฤทธิพงศ์ สิงหติราช)
Analstylosis
ค�านี้ เป็นที่รู้จักในการฟื้นฟูบูรณะโบราณสถานมานานกว่า ส�ารวจท�าผัง หรือแผนที่แสดงรายละเอียด รูปด้าน รูปตัด ภาพถ่าย
กึ่งศตวรรษ ว่ากันว่าก่อนนั้น มีอภิปรายถกเถียงกว้างขวาง เกี่ยวแก่ ยกออก ท�ารหัสชิ้นส่วน จนกระทั่งน�าชิ้นส่วน ทั้งที่ยกออก และทึ่
ความเหมาะสมที่จะยอมรับการบูรณะโบราณสถานโดยวิธีนี้ รวบรวม หรือขุดค้นได้ ขึ้นประกอบใหม่ โดยอาจปรับปรุงฐานราก
เพราะบ้างเชื่อว่า เป็นการเปลี่ยนแปลงสภาพเดิม ด้อยคุณค่าทาง มีวัสดุยึด หรือเสริมแรง ทั้งนี้ ชิ้นส่วนที่ไม่อาจน�ากลับมาติดตั้ง (ช�ารุด
สถาปัตยกรรม ศิลป์ ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี จวบจนได้บูรณะ เสียหาย เสื่อมสภาพ หาย) จะถูกแทนด้วยชิ้นส่วนใหม่ที่สามารถ
มหาวิหาร โบราณสถานส�าคัญของโลกในกรีก และเห็นเจตนา แยกแยะได้ (เช่น ใช้หินทรายคนละสี ใช้อิฐเผาใหม่ ประกอบกับ
ที่แท้จริงของการใช้วิธีนี้ จึงเริ่มเป็นที่ยอมรับ และใช้กว้างขวางขึ้น ท�าเครื่องหมาย หรือสัญลักษณ์ ระเบียนก�ากับไว้เป็นหลักฐานอ้างอิง
ในประเทศไทย มีบันทึกว่า อาจใช้วิธี Analstylosis ครั้งแรก ในอนาคต) ก่อนการประกอบเข้าใหม่ ปกติมักต้องทดลองเรียงชิ้นส่วน
เมื่อคราวฟื้นฟูบูรณะปราสาทพิมาย (ราวปี พ.ศ. ๒๕๐๗ - ๒๕๑๒) ที่ยกออกจากที่เดิม และทึ่รวบรวม หรือขุดค้นได้ เพื่อให้แน่ใจว่า
ต่อมา ปราสาทหินขนาดใหญ่น้อยอีกหลายแห่ง ฟื้นฟูบูรณะด้วยวิธีนี้ แต่ละชิ้นส่วน หรือหินแต่ละก้อน อยู่ในต�าแหน่งที่ถูกต้อง ดูจาก
จนปัจจุบัน กล่าวได้ว่า น่าจะเป็นที่รู้จัก ยอมรับแพร่หลายจนถือเป็น รอยต่อ ร่องรอยการต่อยึด (อาทิ ร่องบาก สลัก หรือร่องเหล็กตัวปลิง)
วิธีปกติอย่างหนึ่ง (รูปที่ ๑๕) ลวดลายสลัก หรือลายนูนที่จะต้องเข้ากันได้สนิท หรือต่อเนื่องกัน
อาจกล่าวให้เข้าใจง่ายว่า การยกออก (หลีกเลี่ยงการใช้ค�าว่า ปัจจุบันเริ่มมีโปรแกรมช่วยการประกอบ พื้นฐานของโปรแกรม เป็นการ
รื้อถอน) เพื่อประกอบเข้าใหม่ เป็นบริบทส�าคัญของการบูรณะฟื้นฟู ค้นหาค�าตอบดีที่สุด (Search for most likely or proper solution)
โบราณสถานโดยวิธี Anastilosis ซึ่งกระบวนท�างานเริ่มตั้งแต่การ โดยใช้ รูปภาพ (Graphic) และการตัดสินใจของผู้ใช้ประกอบกัน
41
วิศวกรรมสาร ปีที่ 74 ฉบับที่ 4 ตุลาคม-ธันวาคม 2564
