Page 91 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 74 ฉบับที่ 4 ตุลาคม - ธันวาคม 2564
P. 91
“จากบางระกำาโมเดล สู่การจัดการนำ้าแล้ง-นำ้าท่วมแบบครบวงจร”
การจัดการน�้าแบบครบวงจรในพื้นที่บางระก�าโมเดล จึงนับ เป็นพื้นที่น�้าท่วมขังเป็นระยะเวลาประมาณ
เป็นหนึ่งในทางออกส�าคัญส�าหรับการแก้ปัญหาน�้าแล้ง-น�้าท่วมใน 3-4 เดือน ท�าให้มีปริมาณน�้าที่เพียงพอและ
ปัจจุบัน โดยอาศัยหลักการการจัดการร่วมระหว่างน�้าใต้ดินและน�้า ต่อเนื่องในการเติมลงสู่ชั้นน�้าใต้ดินระดับ
ผิวดินจากการน�าน�้าหลากท่วมในช่วงฤดูฝนลงไปเก็บไว้ในชั้นน�้า ตื้น และความลึกของชั้นดินเหนียวชั้นบน
ใต้ดินระดับตื้น ซึ่งจะส่งผลให้น�้าใต้ดินระดับตื้นมีระดับสูงขึ้น ท�าให้ ไม่ลึกเกินไปนัก ซึ่งในพื้นที่บางระก�าโมเดล
มีโอกาสที่จะสูบน�้าใต้ดินระดับตื้นขึ้นมาใช้ได้ในฤดูแล้ง อีกทั้งยัง พบความหนาของชั้นดินเหนียวชั้นบนอยู่ที่
สามารถช่วยบรรเทาปริมาณน�้าหลากท่วม ตลอดจนลดระยะเวลาน�้า ประมาณ 5-20 เมตร (กรมทรัพยากรน�้า
ที่ท่วมขัง เมื่อพิจารณาสภาพทางอุทกวิทยาและอุทกธรณีวิทยาของ บาดาล, 2564) ซึ่งความลึกของชั้นดินเหนียว
พื้นที่ โดยใช้หลักการพิจารณาที่ส�าคัญ คือ ปริมาณน�้ามีเพียงพอที่จะ ชั้นบนที่มากเกินไปจะท�าให้การจัดท�าระบบ
เติมลงสู่ชั้นน�้าใต้ดินระดับตื้นได้อย่างต่อเนื่อง และความลึกของชั้น บ่อวงเติมน�้ามีความยุ่งยากซับซ้อนและค่า
ดินเหนียวชั้นบนไม่ลึกเกินไปนักจนท�าให้การด�าเนินงานมีความยุ่ง ใช้จ่ายสูง รวมถึงเสี่ยงอันตรายมากขึ้นด้วย
ยากซับซ้อนและค่าใช้จ่ายสูง รวมถึงข้อจ�ากัดของการจัดหาพื้นที่ที่
สามารถจัดท�าระบบเติมน�้า การเติมน�้าใต้ดินระดับตื้นผ่านระบบบ่อ 2.1 สภาพทางอุทกวิทยา
วงจึงมีความสอดคล้องและความเหมาะสม (รูปที่ 1) เนื่องจากการจัด การผันน�้าเข้าท่วมพื้นที่น�้านองของพื้นที่
ท�าไม่ยุ่งยากซับซ้อนและต้องการพื้นที่ในการจัดท�าไม่มากนัก โดยที่ บางระก�าโมเดลเป็นการผันน�้าในแม่น�้ายม
หน่วยงานท้องถิ่นสามารถด�าเนินการจัดท�าได้ด้วยตัวเอง ตลอดจน บริเวณประตูระบายน�้าหาดสะพานจันทร์
มีประสิทธิภาพการเติมน�้าและการกรองน�้าที่เพียงพอแก่การใช้งาน ซึ่งตั้งอยู่เหนือตัวเมืองสุโขทัย โดยควบคุม
อย่างไรก็ตามจ�าเป็นต้องค�านึงถึงการบ�ารุงรักษาระบบบ่อวงตามวง ปริมาณน�้าไหลผ่านประตูระบายน�้าหาด
รอบของการเติมน�้าเพื่อเป็นการรักษาสภาพระบบบ่อวงให้มีความ สะพานจันทร์ให้ไม่เกิน 800 ลูกบาศก์เมตร
พร้อมใช้งาน ต่อวินาที จากนั้นผันน�้าผ่านประตูระบายน�้า
รูปที่ 1 รูปแบบของระบบบ่อวงเติมน�้าใต้ดินระดับตื้น
2. สภาพทางอุทกวิทยาและอุทกธรณีวิทยาของพื้นที่ คลองหกบาทในปริมาณ 350 ลูกบาศก์เมตร
บางระกำาโมเดล ต่อวินาที เพื่อเข้าสู่แม่น�้ายมสายเก่า น�้าจะ
ไหลผ่านเข้าระบบคลองของพื้นที่บางระก�า
หลักการพิจารณาสภาพทางอุทกวิทยาและอุทกธรณีวิทยาที่ส�าคัญ คือ ปริมาณน�้า โมเดล เช่น คลองหกบาท แม่น�้ายมสายเก่า
มีเพียงพอที่จะเติมลงสู่ชั้นน�้าใต้ดินระดับตื้นได้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งในกรณีนี้พื้นที่บางระก�าโมเดล คลองวังแร่ คลองเกตุ คลองกล�่า คลองเมม
91
วิศวกรรมสาร ปีที่ 74 ฉบับที่ 4 ตุลาคม-ธันวาคม 2564
