Page 16 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2565
P. 16
ตอนที่ ๙ โบราณกับการเรียนรู้ ส�าเร็จ และล้มเหลว
มีจ�าแนกในอนุกรมวิธาน (Taxonomy) เพราะอยู่ใต้ทะเลลึก ไม่น้อย ตั้งแต่อารยธรรมMesopotamia Egypt Indo - China
มนุษย์ไม่เคยเห็น น่าฉงนพอ ๆ กันว่า ด�ารงชีวิตอยู่ได้อย่างไร ในสภาพ Roman ในประเทศไทย กรณี แหล่งประวัติศาสตร์บ้านเชียง
ที่มีออกซิเจนเบาบางมาก อาหารก็น่าจะน้อยมาก และด�ารงเผ่าพันธุ์ เวียงกุมกาม เมืองโบราณในยุคทวารวดี ปราสาทในอารยธรรมขอม
อยู่ได้อย่างไร เหตุใดไม่สูญพันธุ์ นักวิทยาศาสตร์ยังคงมุ่งมั่น คือรากฐานความเจริญในอดีต เสียดายที่ถึงกาลเสื่อม หรือถูกละทิ้ง
ค้นหาค�าตอบ ในขณะที่ผู้คนในโลกนี้ไม่น้อย ยังเชื่อ และศรัทธา ด้วยสอง หรือสามสาเหตุหลัก คือ พิบัติภัยธรรมชาติ (เช่น น�้าท่วม
พญานาค มังกร กิเลน หรืออื่น ๆ แผ่นดินยุบ ภูเขาไฟระเบิด) สงคราม หรือลัทธิความเชื่อ (หรือศาสนา)
มนุษย์มีความเป็นมาอย่างไร? ใคร คือ บรรพบุรุษของเรา? ร่องรอยจากสิ่งที่ถูกขุดค้น บ่งชี้ว่า “มนุษย์ไม่เคยเอาชนะ
ทุกวันนี้ มีหลักฐานน่าเชื่อว่า มนุษย์กับลิง ใกล้ชิดกันมานานมาก ธรรมชาติได้” พายุ Typhoon Tornado สร้างความเสียหาย
เราอาจมีพัฒนาการมาจากลิง ตั้งแต่เหยียดตัวยืน เดินสองขา ในหลายประเทศจนแทบเรียกว่า พิบัติภัยประจ�าถิ่น หรือภูมิภาค
(Erectus) เป็นมนุษย์ Neandethal Chromanyon Jawa Bejjing เรื่องเล่าเมือง Atlantis ที่ล่มจมลงสมุทร เมือง Pompeii Stabia
พัฒนามาจวบปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม ทุกครั้งที่พบซากบรรพชีวิน และ Herculaneum ที่ถูกฝังใต้ลาวา และเถ้าภูเขาไฟ Vesuvius
สิ่งเหล่านี้ ก็มักมีข้อสันนิษฐานแปลกใหม่เสมอ ๆ อีกด้านหนึ่ง ในปี ค.ศ. 79 ลึก 10-75 ฟุต ปัจจุบันภูเขาไฟลูกนี้ และภูเขาไฟอีก
บางคนยังเชื่อว่า มีมนุษย์จากดวงดาวอื่น หรือบางที เราอาจเดินทางไกล ไม่น้อยเคยสร้างความเสียหาย และยังระเบิดในเวลาต่อมา เช่น
มาจากดวงดาวอื่น เช่นกัน พร้อมยานพาหนะแปลกประหลาด Pinatubo ในฟิลิปปินส์ Krakatoa ในอินโดนีเชีย แผ่นดินไหว สร้าง
เรียกจานบิน ซึ่งยังเป็นปริศนาท้าทายได้เสมอ ความเสียหายไปทั่วภูมิภาคของโลก โดยเฉพาะบริเวณรอยต่อของ
เรารู้จัก Nebula กลุ่มดาว และเทหวัตถุในฟากฟ้าอวกาศ รู้ว่า เปลือกโลก ซึ่งอาจเลื่อนไถลตามแนวราบ มุดตัว ผลักดันกัน อาจ
สุริยะจักรวาลที่เราอยู่ มีดาวฤกษ์ชื่อดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลาง ท�าให้เกิด Tsunami ดินถล่ม หลุมยุบ (Tsunami ครั้งใหญ่ที่ท�าให้
กลุ่มดาวเคราะห์เป็นบริวาร บางดาวเคราะห์มีดวงจันทร์เป็นบริวาร ประเทศไทยเสียหายมาก เป็นสถิติที่โลกต้องจดจ�า) ท�าให้มนุษย์
นานวันเข้า เราก็ลงมติ ตัดดาวเคราะห์ที่อยู่ไกลโพ้นออกจากระบบ รู้จักจะอยู่กับธรรมชาติให้ได้ ทั้งรอดพ้น และยั่งยืน (Surviving &
สุริยจักรวาล เรารู้จักปรากฏการณ์บนฟากฟ้าอวกาศ ท�านายได้แม่นย�า sustainability) เช่น บ้านไม้ไผ่ ผนังกระดาษ หลังคาหญ้า ของจีน
ตั้งแต่ระเบิดบนดาวฤกษ์ หรือเคราะห์ ฝุ่นอวกาศ ฝนดาวตก หรือ หรือญี่ปุ่น (วัสดุธรรมชาติ ราคาถูก หาง่าย ก่อสร้างง่าย หากเสีย
ผีพุ่งใต้ (Meteor) มนุษย์ก้าวไกลไปถึงห้วงอวกาศ ไปส�ารวจอวกาศ หายพังทลาย ปกป้องผู้คนมิให้บาดเจ็บ หรือล้มตายมาก เศษซาก
ตั้งสถานีทดลอง ไปดวงจันทร์ ไปดาวอังคาร และมีเป้าหมาย ความเสียหาย ย่อยสลายไปตามธรรมชาติ) ในประเทศไทยก็เริ่ม
จะไปส�ารวจจุดดับบนดวงอาทิตย์ แต่แปลก ถนน ตรอก ซอก ซอย จะปรากฏผลรุนแรงชัดเจนขึ้น ทั้งที่ ก็เคยมีความเสียหายตั้งแต่
ข้างบ้านตนเองแท้ ๆ มนุษย์หลายคนไม่รู้จัก ไม่เคยผ่าน อย่างไร อดีต อาทิ รอยเลื่อนท่าแขก อาจเป็นเหตุให้แม่น�้าโขงเปลี่ยนทิศทาง
ก็ตาม การส�ารวจอวกาศ เหมือนมีความส�าเร็จดี แม้จะมีเหตุการณ์ จนทางน�้าเดิมกลายเป็นบึงโขงหลง แผ่นดินยุบจนเกิด กว๊านพะเยา
ระทึก เช่น กรณี Apollo 13 เดินทางสู่ดวงจันทร์ แต่ขัดข้อง และเวียงหนองล่ม อุทกภัย และแม่น�้าปิงเปลี่ยนทาง ท�าให้เวียงกุม
ไม่สามารถส่งมนุษย์อวกาศลงเหยียบดวงจันทร์ แต่ด้วยความ กามล่มสลาย (สร้างเมื่อ พ.ศ. 1822 ล่มสลายระหว่าง พ.ศ. 2101-
สามารถของนักบินอวกาศ และผู้เกี่ยวข้องบนพื้นโลก ท�าให้สามารถ 2317) เหตุแผ่นดินไหวท�าลายเจดีย์หลวง ในปี พ.ศ. 2088 (จากเดิม
ใช้ยานลูก LUNA Module และแรงเหวี่ยงจากวงโคจรรอบดวงจันทร์ สูง 86 เมตร เหลือเพียงราว 60 เมตร) หรือแม้แต่ยอดเจดีย์ กู่กุด
ให้ Apollo 13 กลับถึงโลกได้ปลอดภัย กระสวยอวกาศ Challenger ใน (รูปที่ 1) ในเวลาต่อมา เคยเล่าว่า หากมีค�าถาม “เหตุใด เจดีย์
และ Columbia ระเบิดกลางอากาศ ในระหว่างทะยานขึ้น และ หรือสิ่งปลูกสร้างหลายแห่งอยู่ได้ ไม่เสียหาย พังทลาย” ก็ต้องตอบว่า
ก�าลังจะกลับถึงพื้นโลกในปี 1986 และ 2003 ตามล�าดับ ถือเป็น “อยู่ได้ เพราะอยู่ได้ อาจด้วยความบังเอิญ หรือเพราะมีเหตุผล
โศกนาฏกรรมคร่าชีวิตนักบิน และนักวิทยาศาสตร์ลูกเรือ อย่างไร วิศวกรรมที่แยลยล คือ เพราะรูปทรงอาคารเสถียรเหมาะสม
ก็ตาม ภายหลัง กระสวย Discovery Atlantis และ Endever เป็นอาคารส�าคัญที่สร้างพิถีพิถัน เพราะดินเหมาะสมรองรับ
ปฏิบัติการได้ส�าเร็จปลอดภัยดี เป็นฐานราก และอื่น ๆ ซึ่งเป็นปัจจัยต่อแรงเฉือนกระท�าที่ฐาน
การค้นพบซากอารยธรรม ชุมชน เมืองโบราณ ทั้งสิ่งปลูกสร้าง นั่นเอง” แปลว่า ช่างไทยในอดีต มีความรู้ เข้าใจธรรมชาติ
สิ่งประดิษฐ์ ท�าให้มนุษย์ตื่นเต้นที่ได้รู้ว่า มนุษย์ และโลกในอดีต ข้อจ�ากัด คิดวิเคราะห์ เลือกสร้างสรรงานที่เหมาะสภาพ และ
มีเจริญก้าวหน้าทั้งวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี สังคม ศิลป วัฒนธรรม การใช้งาน คงทน ปลอดภัย
16 วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2565
