Page 17 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2565
P. 17
ตอนที่ ๙ โบราณกับการเรียนรู้ ส�าเร็จ และล้มเหลว
รูปที่ 1 ตัวอย่างโบราณสถานที่สันนิษฐานว่า เสียหายเพราะพิบัติภัย อุทกภัย และแผ่นดินไหว - เวียงกุมกาม เชียงใหม่ เจดีย์หลวง เชียงใหม่ และกู่กุด
ล�าพูน (ซ้าย และขวา อนุเคราะห์โดย ศรัณย์ ประมูลพงศ์ และวงศ์กร ศิริภาพ ตามล�าดับ)
ทุกวันนี้ นักวิทยาศาสตร์ หรือวิศวกร สามารถท�านายปรากฏการณ์ กัมมันตภาพรังสี Neuclear Physics Quantum Physics
ธรรมชาติหลากหลายได้ล่วงหน้า แม่นย�า ทั้งลม ฝน มรสุม พายุ ทั้ง และ Quantum Mechanis ท�าให้วิศวกรสร้างสรรค์งานที่เป็นทั้ง
Typhoon หรือ Tornado อิทธิพลแรงดึงดูด (น�้าขึ้น น�้าลง) เช่น คุณอนันต์ และโทษมหันต์ เช่น เครื่องมือแพทย์ โรงไฟฟ้าปรมาณู
เดียวกับแผ่นดินไหว และ Tsumami แม้มีอุปกรณ์วัดแผ่นดินไหว ไปถึงอาวุธร้าย ระเบิดปรมาณู ซึ่งสร้างความเสียหายทั้งชีวิต
ของจีนโบราณ ใช้หลักสมดุลของคาน ผ่านมังกรคาบแก้ว และน�้า ทรัพย์สิน สภาพแวดล้อมไปตามอากาศ ไปตามน�้าทะเล สู่แผ่นดินไกล
ในปากกบทั้งแปดทิศ จนกระทั่งอุปกรณ์ที่ใช้หลัก Pendulum ของ ในวงกว้าง และอาจใช้เวลายาวนาน เพื่อฟื้นฟูสู่สภาพที่ดีขึ้น
Charl Richter หรืออุปกรณ์ทันสมัยในปัจจุบันก็ตาม แต่มนุษย์ เหตุการณ์ครั้งสงครามโลกครั้งที่ 2 ระเบิดปรมาณูท�าลายเมือง Hi-
ยังไม่สามารถห้าม หรือเปลี่ยนแปลงปรากฏการณ์ พิบัติภัยเหล่านั้น roshima และ Nagna (สิงหาคม 2488) การระเบิดของโรงไฟฟ้า
ได้เลย ได้แต่ลดทอนความรุนแรง Chernobil พ.ศ. 2529 และ Fukushima พ.ศ. 2554 เป็นตัวอย่าง
ไม่เคยชนะ แต่กลับจะยิ่งท้าทาย? มีเจริญ มีเสื่อม มีดี มีปัญหา
มนุษย์ยังคงท้าทายธรรมชาติอย่างไม่หยุดยั้ง เหมือนเร่งสร้าง ในโลกยุคปฎิวัติการเกษตร วิศวกรอาจมีบทบาทไม่ชัดเจนนัก
ให้ธรรมชาติเสี่ยงพิบัติภัย เช่น สร้างเขื่อนขนาดใหญ่เพื่อกักเก็บน�้า ต่อมาเมื่อ Thomas Newcomen (1847-1931) ประดิษฐ์ต้นก�าลัง
ใช้ประโยชน์ (ผลิตกระแสไฟฟ้า เกษตรกรรม ป้องกันอุทกภัย หรือ ไอน�้า ประกอบด้วยสองกลไกหลัก คือ หม้อต้มน�้าให้เดือดจนเป็นไอ
อเนกประสงค์) ย่อมเป็นคุณอนันต์ แต่หากเกิดพิบัติภัยแผ่นดินไหว และวาล์ว กลไกบังคับ ปลดปล่อย หรือห้ามพลังงาน โลกจะไม่
แผ่นดินยุบ เขื่อนแตกความเสียหายย่อมมาก การท�าเหมืองถ่านหิน ก้าวไปไกลกว่านี้ หากปราศจากนักประดิษฐ์ หรือวิศวกรหลายคน
เพชร ทองค�า ทองแดง โปแตส หรืออื่น ๆ และการขุดเจาะน�้าบาดาล วิศวกรชื่อ James Watt (1736-1819) ได้ชื่อว่า น�าโลกเข้าสู่ยุค
นอกจากจะมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ยังถือว่าเปลี่ยนแปลงสภาพ ปฏิวัติอุตสาหกรรม เพราะกลไกพลังงานไอน�้า ถูกใช้กับเครื่องทอผ้า
ธรรมชาติ ท�าให้เกิดหลุมขนาดใหญ่ ดินพังทลาย หลุมยุบ ในเมืองไทย อุตสาหกรรมทอผ้าเติบโตอย่างรวดเร็ว ขณะที่ Gorge Stephenson
ปรากฏเหตุดังกล่าวบ้างแล้ว ของเสียจากอุตสาหกรรม ที่เป็นพิษแก่ (1781-1848) มุ่งมั่นใช้เครื่องจักรไอน�้า ไปเป็นต้นก�าลังแทนม้า เรียก
พืช สัตว์ มนุษย์ และสิ่งแวดล้อม (กรณี พิษปรอท กับโรค Minamata หัวลากไอน�้า (Steam locomotive) ขับเคลื่อนไปโดยต้องมีรถ
และพิษแคดเมียมกับโรค Ita Ita ในญี่ปุ่น และกรณีต่อสู้เรียกร้อง บรรทุกฟืน หรือถ่านหิน ซึ่งใช้เป็นเชื้อเพลิงต้มน�้า แล้วปล่อยควัน
ในประเทศไทย เช่น พิษจากฝุ่นละออง หรือก�ามะถัน – Sulphur จึงเรียกรถไฟ ต่อมา เห็นว่า หากวิ่งบนราง คนที่เคยบังคับม้า ก็ไป
di-oxide จากโรงไฟฟ้าถ่านหิน ล�าปาง สารพิษจากเหมืองตะกั่ว บังคับหัวลากไอน�้า (วิ่ง หรือห้ามล้อ) รางยุคแรกท�าด้วยไม้ ภายหลัง
กาญจนบุรี Cyanide สารพิษจากเหมืองทองค�าในพิจิตร สารพิษ จึงเป็นเหล็ก Oliver Evan (1755-1819) พยายามใช้เครื่องจักรไอน�้า
อื่น ๆ จากอุตสาหกรรมในระยอง) กับสิ่งประดิษฐ์เรือ สะเทินน�้า สะเทินบกของเขา Robert Fulton
ปีที่ 75 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2565 วิศวกรรมสาร 17
