Page 25 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2565
P. 25
ตอนที่ ๙ โบราณกับการเรียนรู้ ส�าเร็จ และล้มเหลว
วิศวกรรมศาสตร์ เพื่อพัฒนา สืบเนื่องจากการบินสาธิตครั้งแรกในไทย และก�าเนิด
และแก้ปัญหา ท่าอากาศยานกรุงเทพ (ท่าอากาศยานดอนเมือง ใช้งานมาจวบจน
ปัจจุบันดังกล่าวแล้ว) ได้เป็นจุดเริ่มต้นให้ รัฐบาลไทยว่าจ้างบริษัท
ในประเทศไทย ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. ที่ปรึกษา ศึกษาวางผังเมืองกรุงเทพมหานคร ในปี พ.ศ. 2503 สรุป
2475 ประเทศไทยประสบความผันผวนทางการเมืองการปกครอง ว่ากรุงเทพมหานครควรมีท่าอากาศยานพาณิชย์อีกแห่งหนึ่งแยก
กอปรสถานการณ์เปลี่ยนแปลงของโลก และสงครามโลกครั้งที่ 2 ออกจากท่าอากาศยานทหาร ใช้เวลานานมาก ทั้งการเวนคืนที่ดิน
ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ และสังคม ซึ่งได้ถูกวางรากฐานมุ่งพัฒนา ก่อสร้าง และรูปแบบ กว่าจะเป็น ท่าอากาศยานนานาชาติกรุงเทพ
ให้ทัดเทียมอารยประเทศ มาตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จ แห่งที่ 2 (Second Bangkok International Airport – SBIA)
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทั้งสาธารณูปโภค โครงสร้างพื้นฐาน อาทิ ท่าอากาศยานแห่งชาติกรุงเทพแห่งใหม่ (New Bangkok
การประปา ไฟฟ้า ขนส่ง คมนาคม (รถไฟ และรถยนต์) ไปรษณีย์ International Airport – NBIA) และเป็นท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ
โทรเลข การศึกษา และอื่น ๆ นับว่า งานวิศวกรรมไทย มีบทบาท ในปัจจุบัน และเป็นมูลเหตุให้ผู้บริหารประเทศคิดถึงแผนพัฒนา
เป็นอย่างมาก แม้ในเวลาเริ่มต้น เราจะยังต้องพึ่งพาต่างชาติ เพื่อ ประเทศอย่างเป็นระบบ พัฒนาทุกด้านอย่างมีประสิทธิภาพ
แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ถ่ายทอดเทคโนโลยี เช่น ตั้งแต่มีการก่อสร้าง เกิดประสิทธิผล ดังนั้น ตั้งแต่ พ.ศ. 2505 เป็นต้นมา รัฐบาลก�าหนด
ถนนเจริญกรุง (พ.ศ. 2404 ถึง พ.ศ. 2407) ถนนบ�ารุงเมือง และ ให้มีแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (National Economics
ถนนเฟื่องนคร (พ.ศ. 2406) ก�าเนิดหน่วยงานทางหลวง สังกัดกรม and Social Development Plan – NESD Plan)
รถไฟหลวง (พ.ศ. 2455) ยกฐานะเป็นกรมทางหลวงแผ่นดิน (พ.ศ. วิศวกรมีบทบาทสร้างโลก และพัฒนาโดยล�าดับ ทั้งในระดับ
2484) ปี พ.ศ. 2495 ประเทศไทยมีถนนรวม 12,928 กิโลเมตร สากล และประเทศไทย ถึงเวลาที่เกิดปัญหา เพราะสิ่งที่เราสร้าง
(ใช้เวลาก่อสร้าง 40 ปี) ต่อมา รัฐจึงก�าหนดนโยบาย ก่อสร้าง ขึ้นมา วิศวกรจ�าต้องมีบทบาทแก้ปัญหา ตัวอย่างพัฒนาการของ
ทางหลวงแผ่นดินให้เชื่อมโยงกันทั่วประเทศ ปี พ.ศ. 2498 องค์การ ยวดยานพาหนะ โดยเฉพาะรถยนต์ จากการใช้สัตวฺต่าง (ม้า ลา
บริหารวิเทศกิจของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา (USOM) ช่วยเหลือ อูฐ) หรือสัตว์เทียมเกวียน เป็นรถยนต์พลังไอน�้า เมื่อรถยนต์เป็น
วิชาการ และงบประมาณก่อสร้างทางหลวงแผ่นดินจากสระบุรี เหล็ก มีเครื่องยนต์สันดาปภายใน ใช้น�้ามันเป็นเชื้อเพลิง ต้องการ
ถึงนครราชสีมา (ถนนมิตรภาพ) ถือกันว่า ประวัติศาสตร์ทางหลวง ถนนหนทาง หรือเส้นทางคมนาคม แต่ดูเหมือนว่า ยิ่งสร้างถนน
ไทยยุคปัจจุบันเริ่มต้นแต่บัดนั้น งานทางหลวงในประเทศไทยรุดหน้า จ�านวนรถยนต์ก็ยิ่งเพิ่มทวีคูณ เกิดปัญหาอุบัติเหตุ (ตาย บาดเจ็บ
อย่างรวดเร็ว เหมือนมหัศจรรย์ ไม่น่าเชื่อว่า บางสายทาง ได้อาศัย หรือทรัพย์สินเสียหาย) และสิ่งแวดล้อม (หมอก ควัน ไอเสีย อากาศ
แนวเส้นทาง “ราชมรรคา”จากเมืองพระนคร สู่พิมายปุระ หรือ เป็นพิษ) เศษซากรถยนต์ที่ยังไม่ท�าลาย หรือน�าเหล็กกลับมาใช้
บางเส้นทาง เกือบจะซ้อนทับ “ถนนพระร่วง” (ระหว่าง สุโขทัย กลายเป็นปัญหา วิศวกรรมแขนงใหม่ ๆ จึงเกิดขึ้น เพื่อแก้ปัญหา
ศรีสัชชนาลัย และก�าแพงเพชร) และพัฒนาก้าวหน้า จนกลายเป็นวิศวกรรมหลัก อาทิ วิศวกรรม
ตั้งแต่พระราชพิธีเปิดการเดินรถไฟระหว่าง สถานีกรุงเทพ - จราจร (Traffic engineering) วิศวกรรมเมือง หรือการวางผังเมือง
อยุธยา 71 กิโลเมตร (พ.ศ. 2439) ต่อมา ระหว่างสมัยรัชกาล (Urban engineering or urban planning) วิศวกรรมสิ่งแวดล้อม
ที่หก ถึงรัชกาลที่แปด แม้ประเทศประสบปัญหาเศรษฐกิจ และเกิด (Environmental engineering) แม้แต่กฎกระทรวงก�าหนด
สงครามโลก ก็ยังก่อสร้างทางรถไฟได้ 2,581 + 497 และ 418 และ สาขาวิชาชีพวิศวกรรมและวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม พ.ศ. ๒๕๖๕
259 กิโลเมตร ตามล�าดับแล้วหยุดชะงักไปนาน ปัจจุบันเป็นห้วงเวลา ออกโดยอาศัยอ�านาจตามพระราชบัญญัติวิศวกร พ.ศ. 2542
เร่งพัฒนา คงเกิดผลลัพท์ในเร็ววัน ให้ยกเลิก (1) กฎกระทรวงก�าหนดสาขาวิชาชีพวิศวกรรมและ
ท่าเรือกรุงเทพ (ท่าเรือคลองเตย) ได้เริ่มออกแบบก่อสร้างตั้งแต่ วิชาชีพวิศวกรรมควบคุม พ.ศ. 2550 (2) กฎกระทรวงก�าหนดสาขา
พ.ศ. 2579 และได้ใช้งานมาจนกระทั่งมีท่าเรือน�้าลึกแหลมฉบัง และ วิชาชีพวิศวกรรมและวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.
ท่าเรืออีกหลายแห่ง แต่ก็น่าเสียดาย ที่ประเทศไทยมุ่งพัฒนาการ 2560 ก�าหนดให้สาขาวิศวกรรมอื่นดังต่อไปนี้เป็นวิชาชีพวิศวกรรม
ขนส่งทางบก ละเลยการขนส่งทางน�้าไปมาก ทั้งที่มีต้นทุนถูก กอปร (1) วิศวกรรมเกษตร (2) วิศวกรรมคอมพิวเตอร์ (3) วิศวกรรมเคมี
กับสงครามโลกทั้งสองครั้ง จนในที่สุด แม้บริษัทเดินเรือทะเลที่รัฐเคย (4) วิศวกรรมชายฝั่ง (5) วิศวกรรมชีวการแพทย์ (6) วิศวกรรม
ร่วมทุนด�าเนินการ ก็มีอันต้องเลิกรา ต่อเรือ (7) วิศวกรรมบ�ารุงรักษาอาคาร (8) วิศวกรรมป้องกันอัคคีภัย
ปีที่ 75 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2565 วิศวกรรมสาร 25